Mniszek pospolity – chwast o nadzwyczajnej mocy
Taraxacum officinale – nazwa łacińska
Rodzina: Astrowate
Gatunek: Bylina
Odmiany mniszka:
Nazwa taraxacum officinale odnosi się do roślin z rodzaju mniszek, stanowi nazwę zbiorową drobnych gatunków z sekcji Ruderalia. W samej Europie opisano ich ponad tysiąc, w tym w Polsce ponad 200.
Nazwy w innych językach:
Dandelion – po angielsku; Löwenzahn – po niemiecku; pampeliška – po czesku; pissenlit – po francusku; diente de león – po hiszpańsku,
Mniszek pospolity – chwast o nadzwyczajnej mocy.
Inne nazwy Mniszka.
mleczaj, kakisz, mniszka, kulbak, podorożnyk, tetuczka, zubnyk
Mniszek lekarski, potocznie nazywany mleczem lub dmuchawcem, rosnący powszechnie na trawnikach i łąkach, traktowany jest przez wielu ludzi, jako pospolity i uciążliwy do wytępienia chwast. Roślina pochodzi z zachodniej Azji i Europy, jest szeroko rozpowszechniona na półkuli północnej natomiast na półkuli południowej występuje sporadycznie. W całej roślinie znajduje się biały, gorzki, piekący sok mleczny. Mniszek stanowi jednak cenione przez zielarzy remedium na wiele dolegliwości. Kwitnie od kwietnia do lipca, a później ponownie, zachwycając pachnącym, żółtym dywanem kwiatów, przyciągającym pszczoły. Źródłem leczniczym jest cała roślina: kwiaty, korzeń i liście. Te ostatnie Francuzi często na wiosnę sporządzają smaczną sałatkę z liści i łodyg mniszka.
Roślina miododajna, karmiąca wiele owadów.
Surowiec zielarski:
Całe ziele, kwiaty oraz korzeń. Ziele zbieramy wczesną wiosną do momentu pojawienia się pączków, natomiast kwiaty zbieramy bez szypułek w czasie kwitnienia od maja do czerwca, zaś korzeń wykopujemy wczesną wiosną lub jesienią.
Substancje czynne:
W całej roślinie stwierdzono występowanie kwasu hydroksycynamonowego, chikorowego, monokawoilowinowego, chlorogenowego i triterpey. Korzeń mniszka zawiera laktony seskwiterpenowe (typ germakranolidu, guaianolidu oraz eudesmanolidu – glukozydy kwasu teraksynowego oraz taraksodiolu, poza tym fitosterole i dużo soli potasu. Cała roślina jest bogata w witaminy A,C, D i B
Działanie – mniszek pospolity – chwast o nadzwyczajnej mocy
stomachica et digestiva, antiphlogistica, cholagoga et choleretica, hepatoprotetiva, antidiabetica,immunostimulantia, tonica, cytostatica, diuretica
Mniszek wykazuje działanie pobudzające na wytwarzanie żółci przez wątrobę i ułatwienie jej przepływu do dwunastnicy przez drogi żółciowe. Wywołuje to zwiększenie kurczliwości tych przewodów, a w szczególności pęcherzyka żółciowego, co przeciwdziała zastojowi żółci. Wykazano również korzystny wpływ na czynność wydzielniczą trzustki oraz normalizację całego procesu trawienia. Drugi kierunek działania mniszka stanowi działanie moczopędne, poprzez zwiększanie przesączania w kłębkach nerkowych. Poza tym wykazuje także działanie „oczyszczające krew”, czyli odtruwające i oczyszczające ze szkodliwych związków, jakie uwalniane są podczas przemiany materii. Ponadto mniszek pospolity działa rozkurczowo na mięśnie gładkie, co usprawnia przepływ żółci i moczu. Działa także przeciwcukrzycowo i pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego. Wykazuje ponadto działanie regenerujące na skórę, przyspiesza gojenie się ran i bliznowacenie.
Zastosowanie:
Medycyna ludowa :
Przetwory z mniszka (odwar z korzenia, wino z korzeni, sok z liści, syrop z kwiatów, krople z ziela) stosowane są w wielu schorzeniach, związanych z uszkodzeniem wątroby i zmniejszeniem wydzielania żółci. Jest szczególnie przydatny podczas rekonwalescencji po przebytym wirusowym zapaleniu wątroby, po zabiegach na drogach żółciowych, w zastoju żółci w pęcherzu żółciowym, a także w zagrożeniu kamicą żółciową. Przetwory z mniszka zleca się również przy upośledzeniu czynności kłębków nerkowych i podczas zmniejszenia dobowej ilości moczu, a także obrzękach, spowodowanych zaburzeniami układu krążenia i nerek. Pomocniczo stosuje się go w reumatyzmie, podagrze, otyłości, trądziku, w stanach przedcukrzycowych i w początkach cukrzycy.
Kosmetyka:
Stosowany w przypadku zniszczonej i osłabionej skóry jako środek naprawczy. We Francji stosuje się sok ze świeżego mniszka na rozstępy i odciski. Zioło dodawane do kremów oczyszczających i nawilżających skórę.
Ogród:
Mniszek wykorzystywany na łąke ziołową, która może zastąpić trawnik.
Kuchnia:
Młode liście mniszka dodaje się do sałatek i zup, natomiast z wysuszonych i uprażonych korzeni otrzymujemy namiastkę kawy.
Weterynaria:
Krowom podaje się mniszek jako lekarstwo, ale także po to, aby miały dużo mleka
Działania uboczne i przeciwwskazania
Osoby uczulone na rośliny z rodziny astrowatych (astry, stokrotki, cykoria itp.) mogą być uczulone na mniszek lekarski. Należy jednak zaznaczyć, że alergia na pyłki tych roślin nie prowadzi automatycznie do alergii na inne ich części (liście, korzenie).
UWAGA:
Jeśli masz kamienie żółciowe lub niedrożność dróg żółciowych, skonsultuj się z lekarzem przed zażyciem mniszka lekarskiego.
Zachęcam do zapoznania się z zamieszczonymi tutaj przepisami i metodami wykorzystania mniszka lekarskiego:
odwar, wino, kawa, syrop z kwiatów, herbata, wyciąg, krople z ziela, sok z liści,
jeśli chcesz zobaczyć jak wygląda mniszek lekarski to zerknij poniżej
Dla tych co lubią oglądać film poniżej 🙂
Źródła:
Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987
https://pl.wikipedia.org/wiki/Mniszek_pospolity
Monika Kujawska, Łukasz Łuczaj, Joanna Sosnowska, Piotr Klepacki ,, Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych, Słownik Adama Fischera”, Łódź 2014
