Szałwia lekarska – roślina wielozadaniowa
Salvia officinalis – nazwa łacińska
Rodzina: Jasnowatych
Gatunek: Bylina
Nazwy w innych językach :
sage officinalis – po angielsku; medizinischer Salbei – po niemiecku; léčivá šalvěj – po czesku; sauge médicinale – po francusku; salvia medicinal – po hiszpańsku; sage – po filipińsku
Inne nazwy szałwii lekarskiej :
szalawij, szałwija, sołwijo, szaluzja, szalej
Jej nazwa pochodzi od łacińskiego słowa salvare , które oznacza ratować lub leczyć.
Naturalnym środowiskiem szałwii jest obszar śródziemnomorski. Jednak obecnie szałwia lecznicza jest uprawiana w wielu krajach na całym świecie, oprócz strefy polarnej. Jest to roślina dorastająca do 70 cm wysokości. Jest półkrzewem, a jej łodygi mogą być zdrewniałe od dołu. Liście są szarozielone, kwiaty fioletowe zaczynają pojawiać się w maju. Cała roślina jest lekko owłosiona.
Surowiec zielarski:
To liść szałwii oraz ziele szałwii. Liście zbiera się z niekwitnących roślin, w maju tuż przed okresem kwitnienia, kiedy to zioło ma najwyższe stężenie olejków eterycznych. Ziele ścina się w maju i ponownie w drugiej połowie sierpnia.
Substancje czynne:
Liście zawierają 1-2,5%olejku eterycznego, którego głównym składnikiem są tujon – do 50 %, cyneol- do 15 % , oraz kamfora, triterpentyny , garmakranikol, kwasy rganiczne, witaminy B1, P, C, karoten , związki żywicowe i sole mineralne. Surowiec zawiera olejek eteryczny, którego składnikami są także : borneol i pinen. Oprócz tego występują garbniki katechinowe (do 8%), trójterpeny, flawonoidy, gorycze (karnozol).
Działanie:
Szałwia działa ściągająco i przeciwzapalnie , antyseptycznie i grzybobójczo , rozkurczowo, żółciopędnie , przeciwcukrzycowo, moczopędnie , tonizująco, uspokajająco, i przeciwpotnie. Wyciągi z szałwii posiadają działanie przeciwpotne. Ponadto wyciągi te wykazują działanie przeciwzapalne i hamują rozwój drobnoustrojów. Wyciągi z szałwii w przewodzie pokarmowym hamują intensywny wzrost saprofitycznej flory bakteryjnej, przeciwdziałają nadmiernej fermentacji i bolesnym wzdęciom. Zmniejszają przepuszczalność naczyń włosowatych, a obecność garbników powoduje hamowanie krwawienia z drobnych ran w przewodzie pokarmowym. Surowiec pobudza wydzielanie soku żołądkowego. Przywraca prawidłową perystaltykę jelit, a szczególnie okrężnicy. Wyciągi obniżają nieznacznie poziom cukru we krwi, co może mieć znaczenie w leczeniu lekkich przypadków cukrzycy. Działa odkażająco.
Zastosowanie:
Medycyna ludowa i fitoterapia:
Roślina ta była stosowana w leczeniu górnych dróg oddechowych a także wątroby lub nerek . Stosuję się ją przy nadmiernej potliwość, stanach zapalnych i nieżytów w przewodzie pokarmowym. Zaleca się szałwię w stanach nadmiernej fermentacji jelitowej. Pomocniczo w mieszankach przeciwcukrzycowych. Szałwia ma również działanie estrogenne. Jego spożywanie reguluje początek miesiączki i zmniejsza ból. Regularnie spożywana szałwia zmniejsza uderzenia gorąca spowodowane menopauzą.
Zewnętrznie w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła, również w przypadku bólu zębów oraz zapaleniu dziąseł. Jak również w dolegliwościach skórnych, żylakach nóg, podudzi i odbytu. Płukanka jamy ustnej stosowana systematycznie zapobiega płytce nazębnej.
Kosmetyka:
Stosowana często w dezodorantach oraz pastach do zębów. W postaci okładów wykorzystywana w stanach zapalnych skóry.
Ogród:
Zapachu szałwii nie lubią ślimaki i mszyce, podobnie jak kapuśniak. Dlatego warto sadzić szałwię w grządkach kapusty. Warto również posadzić szałwię z fasolą, koprem włoskim, marchewką i rozmarynem. Nawadnianie roślin rozcieńczonym ekstraktem z szałwii odstrasza szkodniki.
Kuchnia:
Dodawana do sosów, omletów, zup oraz rosołu. Wykorzystywana do śledzi, mięsa i podrobów
Weterynaria:
Podaje się bydłu w razie słabości.
Działania uboczne i przeciwwskazania:
Ciąża, laktacja. Nowotwory pobudzane przez hormony estrogenne. Duże dawki wyciągu podawane doustnie przez dłuższy czas mogą wołać wymioty, otępienie, a nawet skurcze kloniczne. Jest to związane z obecnością tujonu w olejku eterycznym.
Zachęcam do zapoznania się z zamieszczonymi tutaj przepisami i metodami wykorzystania szałwii lekarskiej:
Napar, odwar, olejek szałwiowy, wyciąg płynny, nalewka szałwiowa, płukanka szałwiowa, nasiadówka szałwiowa, kąpiel szałwiowa, płukanka na gardło z zapisów Kolberga, spirytus szałwiowy
CO SĄDZĄ WŁADZE SANITARNE
Europejska Agencja Leków (EMA) uważa stosowanie szałwii lekarskiej za „tradycyjne” w „ objawowym leczeniu drobnych problemów trawiennych , a także nadmiernej potliwości oraz, w przypadku stosowania miejscowego, w stanach zapalnych jamy ustnej , gardła i skóry. Agencja zaleca ograniczenie leczenia do dwóch tygodni (zastosowanie wewnętrzne) lub jednego tygodnia (zastosowania lokalne).
Europejska Koordynacja Naukowa ds. Fitoterapii uznaje stosowanie szałwii w leczeniu „ stanów zapalnych i infekcji jamy ustnej i gardła, takich jak zapalenie jamy ustnej, zapalenie dziąseł lub zapalenie gardła oraz w celu łagodzenia nadmiernej potliwości, w leczeniu od dwóch do czterech tygodnie.
Dla tych co lubią oglądać film poniżej 🙂
Źródła:
Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sza%C5%82wia_lekarska
Monika Kujawska, Łukasz Łuczaj, Joanna Sosnowska, Piotr Klepacki ,, Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych, Słownik Adama Fischera”, Łódź 2014
