Porzeczka czarna i czerwona – na szkorbut

Ribes nigrum L. et rubrum L. – nazwa łacińska

Rodzina: Skalnicowate

Gatunek: Krzew

Roślina szeroko stosowana w medycynie ludowej.

Nazwy w innych językach :

black and red currant – po angielsku;  schwarze und rote Johannisbeere –  po niemiecku;  černý a červený rybíz – po czesku;  groseille noire et rouge – po francusku; grosella negra y roja – po hiszpańsku

Inne nazwy porzeczek :

porzeczka czerwona – ziele świętego Jana, świętojanka;    porzeczka czarna – smrodynia, bździucha, pękacina

Porzeczka czarna to doskonałe źródło witaminy C, a czerwona to wyjątkowe źródło łatwo przyswajalnego dwuwartościowego żelaza. 

Porzeczka zarówno czarna jak i czerwona to krzew uprawiany w krajach klimatu umiarkowanego. W stanie dzikim rzadko spotykany, głównie w wilgotnych lasach i zaroślach. Występuje w odmianach czarnej, czerwonej, różowej i białej.

Surowiec zielarski:

Surowcem są  owoce oraz liście zarówno świeże jak i suszone. Pączki liściowe zbiera się późną zimą lub wczesną wiosną. Owoce i liście zbieramy wczesnym latem.

Substancje czynne:

Porzeczka czarna: błonnik, magnez, wapń, potas, przeciętna ilość żelaza, duża ilość witaminy C i P  oraz beta-karotenu.

Porzeczka czerwona: błonnik, magnez, wapń, potas, duża ilość żelaza, przeciętna ilość witaminy C i P  oraz beta-karotenu.

Działanie:

Porzeczka czarna: moczopędne i napotne, przeciwgnilne, przeciwartretyczne, przeciwbiegunkowe, przeciwszkorbutowe, wzmacniające żołądek

Porzeczka czerwona: moczopędne, oczyszczające, odświeżające, pobudzające łaknienie, przeczyszczające, tamujące krwawienia, trawienne, wzmacniające.

Porzeczka czarna i czerwona – zastosowanie:

Medycyna ludowa :

Porzeczka czarna: angina, artretyzm, reumatyzm, gościec, biegunka, dolegliwości wątrobowe, szkorbut, zmęczenie ogólne, kamica moczowa, zatrzymanie moczu, miażdżyca, migrena, nerwica żołądka, niedokrwistość, nieżyt dróg trawiennych, przyzębica, skaza krwotoczna, zaćma soczewkowa, zła krzepliwość krwi, żółtaczka, wypadanie włosów i zębów, złe trawienie, niedomoga nerek, zapalenie gruczołu krokowego, nadmiar kwasu moczowego, infekcje bakteryjne, osłabienie ogólne, zatrucia.

Porzeczka czerwona: artretyzm, reumatyzm, gościec, puchlina wodna, brak łaknienia, dolegliwości gorączkowe, kamica moczowa, niestrawność z powodu niedoboru soków trawiennych, dolegliwości wątrobowe, schorzenia skórne, zapalenie dróg moczowych, zapalenie dróg trawiennych, zaparcia, miażdżyca naczyń, nieżyt pęcherza, kolki, migreny, dolegliwości serca.

Liście porzeczki pobudzają czynność kory nadnerczy i są bardzo skuteczne jako odwary w skazie limfatycznej.

Kosmetyka:

Jagody czerwonej porzeczki wykorzystywane są do kremów rozjaśniających skórę i piegi.

Ogród:

Porzeczka należy do krzewów mało wymagających, rośnie na słońcu iw półcieniu, ale na słońcu charakteryzuje się bogatszym zestawem owoców.  Krzewy są prawie wieczne, rozmnażają się jeszcze lepiej, wystarczy w sierpniu uciąć gałązkę o długości 20 cm, namoczyć ją w stymulatorze, wbić w ziemię bezpośrednio na przyszłym miejscu i sukces gwarantowany. Albo jeszcze prostsze przycinanie – przyginamy gałązkę do ziemi, zasypujemy zakręt ziemią i zostawiamy na krzaku, który nadal ją odżywia, nawet jeśli w ziemi wyrastają już korzenie. Aby zapobiec przesuszeniu i poprawić jakość gleby, wystarczy każdej wiosny dodać nowy kompost i ściółkę trawą, liśćmi żywokostu i pokrzywą, tak naprawdę nie wymaga innej pielęgnacji. Najczęstszym problemem jest rdza porzeczkowa, ochronę zapewnimy sadząc w okolicy dowolny rodzaj piołunu, w przypadku ataku spryskujemy naparem z piołunu.

Kuchnia:

Jagody porzeczki czarnej i czerwonej wykorzystuje się w kuchni do sporządzania dżemów, marmolad, galaretek, soków, nalewek, win, syropów, konfitur, kompotów oraz herbat, natomiast liście wykorzystuje się do kiszonek.

 Działania uboczne i przeciwwskazania

W dawkach terapeutycznych surowiec nie wywołuje działania szkodliwego.

Zachęcam do zapoznania się z zamieszczonymi tutaj przepisami i metodami wykorzystania porzeczki czarnej oraz czerwonej

 wino, nalewka, odwar, dżem, mus, konfitura, sok, galaretka, syrop, napar, odwar, kompres, kąpiel, kisiel, wyciąg, herbata witaminowa

Jak wygląda roślina zobacz poniżej

Źródła:

Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, ,,Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie”, Warszawa 1987

Jadwiga Górnicka, ,,Apteka natury tom 1” Warszawa 1992 r.

Monika Kujawska, Łukasz Łuczaj, Joanna Sosnowska, Piotr Klepacki ,, Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych, Słownik Adama Fischera”, Łódź 2014

https://pl.wikipedia.org/wiki/Porzeczka_czarna

https://fr.wikipedia.org/wiki/Groseille